Μπαλάντα στους άδοξους ποιητές των αιώνων

Από θεούς και ανθρώπους μισημένοι
σαν άρχοντες που εξέπεσαν πικροί
μαραίνονται οι Βέρλεν` τους απομένει
πλούτος η ρίμα πλούσια και αργυρή.
Οι Ουγκό με "Τιμωρίες" την τρομερή
των Ολύμπιων εκδίκηση μεθούνε.
Μα εγώ θα γράψω μια λυπητερή
μπαλάντα στους ποιητές άδοξοι που 'ναι.

Αν έζησαν οι Πόε δυστυχισμένοι
και αν οι Μποντλέρ εζήσανε νεκροί,
η Αθανασία τους είναι χαρισμένη.
Κανένας όμως δεν ανιστορεί
και το έρεβος εσκέπασε βαρύ
τους στιχουργούς που ανάξια στιχουργούνε.
Μα εγώ σαν προσφορά κάνω ιερή
μπαλάντα στους ποιητές άδοξοι που 'ναι.

Του κόσμου η καταφρονιά στους βαραίνει
κι αυτοί περνούνε αλύγιστοι και ωχροί,
στην τραγική απάτη τους δοσμένοι
πως κάπου πέρα η Δόξα καρτερεί,
παρθένα βαθυστόχαστη ιλαρή.
Μα ξέροντας πως όλοι τους ξεχνούνε,
νοσταλγικά εγώ κλαίω τη θλιβερή
μπαλάντα στους ποιητές άδοξοι που 'ναι.

Και κάποτε οι μελλούμενοι καιροί:
"Ποιος άδοξος ποιητής" θέλω να πούνε
"την έγραψε μιαν έτσι πενιχρή
μπαλάντα στους ποιητές άδοξοι που 'ναι;"

Κ. Γ. Καρυωτάκης

Ο Κώστας Καρυωτάκης γράφει στην πρώτη δεκαετία του Μεσοπολέμου (1022-1930), στην οποία και παρουσιάζονται γενικότερα ποιητές με χαρακτηριστικά τον ψυχικό κάματο και τη δυσκολία προσαρμογής στην πραγματική ζωή όπως ο Ρώμος Φιλύρας (1889-1942), ο Κώστας Ουράνης (1890-1953) και ο Ναπολέων Λαπαθιώτης (1888-1943). Εκείνος όμως εξέφρασε καλύτερα από τον καθένα το αίσθημα του ανικανοποίητου και της παρακμής που χαρακτηρίζει και τα χρόνια κατά τα οποία έζησε. Έδωσε μια μεστή αίσθηση της πραγματικότητας, η οποία θα τον οδηγήσει, ωστόσο, στο τραγικό αδιέξοδο. Η στάση του είναι αντιηρωική και εκφράζεται ως διαμαρτυρία που φτάνει στο σαρκασμό.

Το τελευταίο είναι προφανές κι από το εν λόγω ποιήμα στην ανάρτηση. Αν επέλεξα να ανεβάσω το συγκεκριμένο, όμως, δεν είναι για να εντοπίσω τα χαρακτηριστικά στοιχεία της πένας του Καρυωτάκη (αυτά θα τα "πασαλείψουν" κάποια στιγμή στο μάθημα των νεοελληνικών κειμένων όσοι είναι ακόμα στα θρανία)... Αυτό που πραγματικά μου έκανε εντύπωση είναι πως, αν και γραμμένο για να εκφράσει μια άλλη εποχή, η "μπαλάντα στους άδοξους ποιητές" εκφράζει όσο τίποτα τη γενιά μας. Γενιά που απαξιώνει σημαντικά ονόματα που προσέφεραν πολλά (όχι απαραίτητα μόνο όσων ανήκουν στο λογοτεχνικό κύκλο) κι ούτε καν τα γνωρίζει, που δε νοιάζεται ούτε αναζητά πια την ουσία των πραγμάτων, δεν προβληματίζεται, δε νιώθει, ή καλύτερα φοβάται να νιώσει. Κι όλα αυτά γιατί έχει πονέσει και πονάει, αλλά το μόνο που την απασχολεί είναι να μετριάσει τον πόνο, να βρει την άνεση, να εναπωθέσει τα προβλήματά της στις πλάτες άλλων. Αυτά τα μηνύματα δέχεται, αυτές τις εντολές εκτελεί. Γενιά που ευνοεί τις επιδερμικές σχέσεις, που ενθαρρύνει τη ρηχότητα και που βαρέθηκε πια να εμβαθύνει... Αδιαφορία. Αυτό κυριαρχεί τη ζωή μας.

Όταν, λοιπόν, ο ποιητής θρηνεί, αλήθεια πόσοι έχουν διαβάσει Μπωντλαίρ (για παράδειγμα- μιας και θίγεται στο ποιήμα), ώστε να καταλάβουν γιατί τελικά υποφέρει τόσο με την άγνοιά τους; Είναι άδικο, πολύ άδικο, το πώς άτομα πνευματικά πεθαίνουν μάταια χωρίς καμία αναγνωρισιμότητα ή πεθάναν κι έλειψαν μονάχα σε μερικούς. Αντίθετα έχουμε την ανάδειξη κι αποθέωση του κάθε τυχάρπαστου που δεν έχει να προσφέρει τίποτα στο πανελλήνιο παρά μερικά τηλεοπτικά νούμερα σε κουτσομπολίστικες εκπομπές ή ριάλιτι που υποβιβάζουν την κρίση και τη νοημοσύνη μας. Είναι άδικο το πώς αγνοούμε χαρισματικές προσωπικότητες που είχαν πολλά να πουν, στιγμάτισαν ανθρώπινες ψυχές, έδωσαν την προσωπική τους μάχη, είχαν ιδανικά... τα δικά μας οράματα για τον κόσμο ποια είναι;

Και κάποτε οι μελλούμενοι καιροί:
"Ποιος άδοξος ποιητής" θέλω να πούνε
"την έγραψε μιαν έτσι πενιχρή
μπαλάντα στους ποιητές άδοξοι που 'ναι;"


Αυτοσαρκάζεται στους παραπάνω στίχους, κι είναι λυπηρό το πόσο προφητική είναι η τελευταία στροφή. Γιατί αλήθεια, πόσοι είναι αυτοί που γνωρίζουν πως υπήρξε κάποιος Έλληνας ποιητής Καρυωτάκης, μα κι αν κάπου τον άκουσαν, πόσοι είναι σε θέση να εκτιμήσουν και να κατανοήσουν το έργο του;